Tag Archives: ఉగాది

శుభముహుర్త మిదియె కదలి రమ్ము!

ఎంత పెద్ద చదువు లేని ఛాత్రతతికి
నొత్తిడి లేకుండ యున్న శోభ
యెంత చిన్న కమత మేని కర్షకులకున్
బంట చేతికినంద పరమ శోభ
యెంత కల్గినదేశ మేని సామాన్య జ
నులకు స్వేచ్ఛ గలుగ నెలమి శోభ
యెంత నృపాలకుడేని లేక పరదాల్
వీధులన్ నీర్భీతి వెడల శోభ

ప్రకృతిని గన బచ్చదనము, పారు నదికి
నీరు, సకలజగతికి నేపారు శాంతి
శోభ యను నిజము నెఱిఁగి శుభముహుర్త
మిదియె శ్రీశోభకృత్ వరా! కదలి రమ్ము!

మడులకు శోభగూర్పవలె మాన్యత నొందగ కర్షకాళియున్
బడులకు శోభగూర్పవలె పల్లెల పిల్లలు విద్యనేర్వగాన్
గుడులకు శోభగూర్పవలె క్షోణిని ధర్మము బెంపునొంద నా
కలలకు శోభగూర్పవలె గాంచ సమున్నత భారతావనిన్!

శాశ్వతకీర్తియె నీకుఁ బ్రాప్తమౌ

వ్యర్ధముగా జనెన్ గతము, వైరసు బాధలు వెట్టనెల్లరన్
స్వార్ధము హెచ్చ నేతలకు శాంతివిఘాతము నొందెనిప్పుడున్
స్పర్ధలఁ బాప రమ్ము ఘన భాగ్యద! శ్రీశుభకృత్‌వరా! ధరన్
సార్ధకనామధేయుడను శాశ్వతకీర్తియె నీకుఁ బ్రాప్తమౌ.

స్వాగతమయ్య! శ్రీప్లవా!

ముచ్చెమటలు పట్టెనయా
రచ్చలఁ గనఁగా కరోన రక్కసి రూపున్
విచ్చేయగ నీపునిపుడె
హెచ్చరికయు సేయలేను హేలాగతులన్

సకలప్రపంచమిత్తరి
వికలంబైయుండెఁ జెలగ విషపుకరోనా
త్రికరణ శుద్ధిగ ప్లవ! మే
లొకింత యడుగిడెడువేళ నొనగూర్చుమయా!

గాలిని బీల్చభీతిలిరి, కట్టిరి మూతికి గుడ్డముక్కలన్,
కూలెను ధైర్యముల్, గృహపు గోడల మధ్యను నిల్చిరెల్లరున్,
జాలిగ చూచుచుండిరి విషాదము మాపు వినూత్నశక్తికై,
చాలు కరోన-కాండమిక సైపక చంపుము దాని వేగమే

ఆదాయవ్యయములు కం
దాయములందెన్నబోరు తరగులు హెచ్చుల్
సాదరముగ స్వాగతమీ
మేదిని నిడెదరు దయగొని మేల్ జేతువనన్

దాటింపుము విపరీతముఁ
బాటింపుము పేదలనిన బాంధవ్యమునున్
నాటింపుము మంచితనముఁ
జాటింపుము ప్రకృతి రక్ష సలుపమని ప్లవా!

దినము పనిలేక ఒకపూట తిండి కైన
లేని బడుగుజీవుల రక్షఁ బూనమందు
దిగువ మధ్యతరగతికిఁ దేఁకువనిడి
కావ వలయును నీవె యిక్కాలమందు

మంచిని సమాజమందున బ్రతుక నిమ్ము,
పంచుము సుఖసంతోషముల్ ప్రజలకెపుడు,
పెంచుమాయురారోగ్యముల్, త్రుంచు మింక
చీని దౌష్ట్యము, శ్రీప్లవా! ఆనఁ గొనుము

మామిడి తోరణమ్ములిడి మాగృహమంతయు, రంగవల్లులన్
గోమల పుష్పముల్ పసుపు కుంకుమ లద్దితి నీదు మార్గమున్
గోముగ పాడుచుండెనొగి కోకిలలన్నియు నీదు కీర్తనల్
రా మరి జాగుసేయక పరాత్పర! స్వాగతమయ్య! శ్రీప్లవా!

ఎదురుగ నీవై విరోధి ఇంతనె గతమై

సదమదమౌచుంటినినే
వదలనిచీకాకుతోడ వ్యాపారములన్
కదిలెను కాలము వడిగొని
ఎదురుగ నీవై విరోధి ఇంతనె గతమై.

గతజలసేతుభంధనము కాదిది, దెల్పగనీకు జెప్పెదన్
జితజనమానసుండు విధి జిక్కెయె, జేరెను దూరలోకముల్
ఋతువులు కర్షకాలికి ఎప్పటి లాగునె గూర్చెశోకముల్
చెదిరెను ఐకమత్యము రచింపగ గోరియె కొత్తహద్దులన్

ఐకాసలుబుట్టెనటునిటు
ఏకతవిభజనలగోరి, ఎటులను గానీ
మాకయ్యెనిత్యకృత్యము
శ్రీకృష్ణునినామజపము జెప్పగ నిపుడున్.

ముక్కయొ, ముక్కలు జేతువొ,
ఒక్కటి గానుండమనియె ఓర్మినిడెదవో
రెక్కాడకడొక్కాడని
బక్కబతుకులను మటుకిక బాధింపకుమా.

గాలిని బీల్చభీతిలిరి; కైనిడి యూపక మొక్కిరందరున్
కూలెన్ ధైర్యముల్, నరులు గోళిని బొందగ సూదిమందునో
జాలిగ వీధులంబడిరి జల్లదనంబది శాత్రువైబడన్
చాలువిరోధికృత్యములు, చల్లగ జూడుము నెల్లవారలన్

వాకల్సాగును తేనెలేతెనుగునెవ్వారేలవంచించిరో
మాకూనల్ పలుకంగబోవరుబడిన్, మ్లానమ్ము, శిక్షార్హమై,
ఏకైవచ్చియె జేరిమేకగుటనే ఏలాగు మాసీమ “పో
నీకానీ” యనిజూడకేవిడుదురోనీవైన ప్రశ్నింపుమా.

వైద్యులు ఒజ్జలు తమతమ
భాధ్యతలనెరిగియెజూడ బాలల, మహిళల్
విద్యాధికసౌరునందన్
ఉద్యమస్పూర్తిన్ యడుగిడుమోయీ వికృతీ.

ఎచ్చోట పిల్లలే ఎగిరుచు గెంతుచు
బడికిబోవగలరో భయము లేక

ఎచ్చోట మహిళలు ఎదిరించి క్రౌర్యమున్
గెలిచి నడిచెదరో గేలి లేక

ఎచ్చోటనుప్రకృతి నెంచిరక్షింతురో
రాబోవు తరములా రక్ష గోరి

అచ్చోటు నెలకొల్ప ఆంధ్రదేశమునందు
ఆనబూనియెరమ్ము ఆశ నిమ్ము.

పద్యములివె అర్ఘ్యపాద్యములని
స్వాగతింతు నేను సంప్రదాయ
రీతి, సంతసించి లెమ్ము,రమ్మువికృతీ,
ఎదురుకోల ఇద్దె ఎత్తుగీతి.

విరోధికేస్వాగతమను వింతను గనుడీ!

కం.  ముచ్చెమటలుబట్టెనయా
రచ్చల గనిద్రవ్యమాంద్య రక్కసి రూపున్
విచ్చేయగనీవునిపుడె
హెచ్చరికయుసేయలేను హేలాగతులన్!

కం.    పేరే విరోధి యంటివె
మారేమిపలుకుదునయ్య, మౌనము ముద్రై
దారేమోమున్ముందిక
రారో, వచ్చెదరొ హితులు,రక్షింపన్,నన్.

శా.  పేరున్నెంచరొ మానసంబునసుమీ! భీతిల్లరో వీరులై,
క్షీరాంభోధిసుతామనోహరుడనేసేవించుధైర్యమ్మొ,తీ
రారానున్నదిరాకమానదనువైరాగ్యమ్మె సిద్ధాంతమో
నీరాకంగనిసంబరమ్ముజరుపన్ నెమ్మౌననేనమ్మికో-

కం.   ( అరువది యేండ్లకు యొకపరి)
నరులిండ్లనుగట్టితోరణములే, దీర్చీ
అరుగుల గడపల ముగ్గులు
విరోధికేస్వాగతమను వింత యిదిగనన్.

ఉ.     ఓయి!వసంతకాలమను ఉద్దిరి వెంబడి రాగమచ్చికౌ
తీయని పాటలన్ వినగ దెచ్చిన జెల్లునుకోకిలమ్మలన్
దోయిది చాలదన్నటుల తోడుగ నెన్నిక దెచ్చినాడవే
హాయిని గూర్చుమాసమున హవ్వ!విరోధివిగాకయుందువే.

ఉ.  నామము వ్యక్తిలక్షణగుణమ్ముల కద్దముబట్టుపాతదౌ
నేమము యంతరించెగద, నేస్తమ! పేరది గుర్తుకోసమే
లేమియు కల్మిజంటలిట లెక్కగు నన్యము లెల్లశూన్యమే
నీమదినెంచి ఈ నిజము నిత్యవిరోధముబూనబోకుమా!

సీ.     మున్నొక్కడిటువచ్చి ముంచెలే నిలువునా
క్రయవిక్రయములందు కపట పుటల

తొల్లియొక్కడువచ్చి చెల్లుచీటినివ్రాసె
సోదరులకు కోట్ల సొమ్ము కొఱకు

ఏడాది ముందఱ ఇటులొచ్చి నొక్కడు
వేలకోట్లను జేసె వెఱ్ఱిమాట

వచ్చుచు నొక్కడు దెచ్చెనులెసునామి
కూలెరానొకడుదలాలు వీధి
ఆ.వె.     పేరు మంచి దౌట వారుచేసినదేమి
చెప్పరాదుగాని చేదునిజము;
మంచి చేయ నీవు మరువబోరుజనులు
కాలచక్రమెంత కదిలెనేని.

ఉ.    నేతల వైరివై నిలుము నీతిని జంపిరి లోకమందునన్
వాతలు బెట్టుమా బిలచి వర్తక శ్రేణుల సత్యదూరులన్
పూతపవిత్రభారతిని పోరియె ద్రుంచుము యుగ్రవాదమున్
యాతన బెట్టిపేదలను అద్దెబలమ్మని విఱ్ఱవీగకే.

కం.   బీదల, పిల్లల, మహిళల
మేదిని శుభములనుగూర్చ మీలో ఒక్కం
డే దయ దలంచును త్వరన్-
సాదుగ నిల్వంగనీవు చాలదె మేలౌ.